Hoe maakbaar is succes? Als je op LinkedIn kijkt is succes heel erg maakbaar. Je moet focussen, je moet keuzes maken, je moet het eindresultaat voor ogen zien, je moet ook je ‘WAAROM’ goed kennen. Dan komt succes. Gegarandeerd.
Ik ben gevoelig voor dit soort claims. Ik tuin er vaak in. Ik denk regelmatig: als ik maar hard werk, goede, duidelijke keuzes maak, dan komt het wel, dan gaat het allemaal lukken. Een paar jaar geleden had ik al eens een interview met Richard Engelfriet hierover, dagvoorzitter en schrijver. En ik zat weer aan zijn boek te denken en precies op dat moment stuurde hij mij een berichtje over een post van hem. Kan alleen maar toeval zijn. Voor iedereen die op dit moment teleurgesteld is in een plan dat eigenlijk wel móest lukken, maar dat het toch is mislukt en nu denkt dat het aan hem/haar zelf ligt, lees deze briefwisseling met Richard Engelfriet.
Even over de maakbaarheid van succes.
Ha Richard, een paar jaar geleden hadden we contact over je boek De Succesillusie, waarin je stelt dat management claims zoals ‘je moet focussen en dan krijg je succes’ of ‘je moet een duidelijke visie hebben en dán krijg je succes’ helemaal niet kloppen. Dat er helemaal geen bewijs voor is.
Ik heb de laatste weken wat acties ondernomen, wat projecten en nu moet ik er weer aan denken: de dingen lopen zo vaak zo anders dan gehoopt of gepland. En nu heb ik weer eens in je boek gebladerd en ik las dat ‘doelen stellen’ zelfs geen enkele garantie tot succes geeft. En nu ben ik diep in de war. En ontgoocheld. Echt. Want… maakt het dan niets uit wat ik doe? Ik wil graag binnen een aantal maanden kunnen leven van onder andere het schrijven van toffe stukken. Ik heb mijn doel supersmart: 4000 euro graag, alstublieft, als het even kan. Maar SMART is ook niet wetenschappelijk bewezen, herinnerde ik me weer. Help!
Ha Johan,
Dank voor je hartekreet! Ik ben een groot voorstander van wat filosoof Herman de Regt ‘wetenschappelijk denken’ noemt. Dat betekent dat je een claim formuleert, en vervolgens eerlijk onderzoekt of die claim waar is of niet.
In dat boek van mij pas ik die methode toe op claims rond succes. Is het inderdaad zo dat mensen die ‘focussen’ meer succes boeken dan mensen die niet focussen? Hebben mensen of bedrijven met visie meer succes dan hun collega’s zonder visie?
Voor zover ik heb kunnen nagaan, is het antwoord simpelweg: dat weten we niet. Het is niemand gelukt deze vragen fatsoenlijk te onderzoeken. In jouw voorbeeld zou je dan een stuk of 100 vergelijkbare Johans (met evenveel schrijftalent en humor, maar ook met nu te weinig omzet) het doel van 4000 euro per maand moeten laten stellen en een stuk of 100 vergelijkbare Johans zonder doelen de markt op sturen. En allemaal moeten ze dan dezelfde uitgangspositie hebben: als er een Johan is met een vader die uitgever is, is dat natuurlijk niet eerlijk ten opzichte van een Johan die het moet stellen zonder vader met relevant netwerk.
Dat soort onderzoek is niet te doen. En daarom zijn al die claims van goeroes tamelijk willekeurig. We weten helemaal niet of het helpt als je doelen stelt, focus hebt of kabouters op je voordeur tekent.
Daarnaast vind ik het ook zorgelijk dat goeroes zelden wijzen op de nadelen van hun adviezen. Wie teveel focust, kan ook tunnelvisie krijgen. Als je een koffietentje opent dat alleen maar focust op koffie, loop je de omzet van theedrinkers mis. En zo werkt het met doelen ook: als je 4000 euro per maand wilt verdienen met het schrijven van toffe columns, ga je al je aandacht daarop richten. Daardoor loop je mogelijk andere kansen mis. Misschien had je heel succesvol schrijftrainingen kunnen geven aan gemeentes die je met gemak 1500 euro per dag betalen. Zat je met vier dagen werken aan je doel en kon je voor de rest lekker bloggen zonder je druk te maken om je omzet. Maar ja, jouw focus zat helemaal op die stukken schrijven.
Tel daarbij op dat succes vele oorzaken kan hebben. Je kan je focussen wat je wilt, doelen stellen tot je een ons weegt, maar misschien heb je gewoon te weinig talent. Of mis je net even wat geluk. Heb je pech. Zit de markt te vol. We zullen het nooit weten. Er is immers maar één Johan, en die kan maar één ding tegelijk doen.
Betekent dat dus dat mijn advies is om maar helemaal niks te doen? Of dat die adviezen altijd onzinnig zijn? Nee, natuurlijk niet. Je zult – net als met alles in het leven – gewoon een verstandige gok moeten wagen. Dingen uitproberen. En volg dan – maar dit is een persoonlijk advies, geen bewezen succesformule – in elk geval een methode die je leuk vindt. Niks zo erg als een advies volgen dat je vreselijk lijkt en dan ook nog op je smoel gaan. Lol hebben terwijl je mislukt, is een stuk leuker, kan ik je uit ervaring vertellen 😉
Groetjes Richard
PS. Ik ben overigens zeer benieuwd waarom je eigenlijk zo in de war en ontgoocheld was. Het leven is toch veel leuker als je vindt waar je niet naar op zoek was?
Ha Richard, nou, wat ik sowieso nu wel heb is de kansen wat gespreid. En in de war zijn of een sterke willekeurige andere emotie hebben is mijn default modus. : )
Nee, maar ik doe nu meerdere dingen die allemaal tot omzet kunnen leiden. Een online videotraining heb ik met tips hoe je meer humor in je teksten krijgt, ik kijk hoe ik voor bladen mooie stukken kan schrijven en ik ga ook nog een live show doen, de Speedfriending Show. Ik vind de taboes rond al het falen, het mislukken, zo fascinerend, ook bijvoorbeeld over eenzaamheid, dat je soms zomaar wat alleen kan zijn om dat de liefde er nog niet is en omdat de vrienden de komende vier weekenden vol zitten. Ik voel dat het goed is daar iets over te zeggen. Het voelt wezenlijk. En dat sluit dan prachtig aan op wat jij dus zegt, ik doe nu echt wat ik leuk vindt, omdat hard beuken op iets dat ik redelijk leuk vond in het verleden ook niet automatisch succesvol was.
Het bevrijdende vind ik dat ik geen claims meer hoef te doen als ‘persoonlijke webteksten leiden tot meer klanten!’ Dat is inderdaad nog maar de vraag. En omdat ik inderdaad zó gefocust was op mijn doel, point taken, ging ik onechte dingen doen (win een uur samenwerken met het woord ‘augurk’ in reactie op dit LinkedIn-bericht, dat soort onzin) Ik ben het dus helemaal eens: je moet het zelf echt leuk vinden. Ik ga mijn uren op sociale media nu dus ook herzien. Want de ontgoocheling, Richard, zit ‘m dan in dat ik ergens toch op golven van grote hoop de dingen zit te doen. ‘Ik moet goed zichtbaar zijn op Instagram, dan ik ga succesvol worden. Het gaat nu lukken!’ En ik moet echt even wennen aan het idee dat er maar weinig garanties en zekerheden in het leven zijn.
Waarom ik zo verontrust ben? Nou, ik heb wat ambities en wat plannen, die heb ik best concreet. Ik ben verliefd geworden op een zonnige stad in het zuiden van Europa, wellicht dat ik daar wil gaan wonen. Let op: ik heb zo’n zestig klanten met wederzijds plezier geholpen de afgelopen jaren, dus ‘het is niet helemaal gelukt’ is een erg slordige conclusie, maar het was niet genoeg om van te leven. Dat is ook nog eens de nuance die ik mezelf iets meer mag vertellen. Ik heb een half miljoen mensen laten lachen met columns, is ook goed om even te noemen. Wellicht dat ik die last van me af moet gooien en gewoon vrij gaan leven. Dus, nee, ik zit niet helemaal zo in de wedstrijd zoals jij zegt ‘leuk om te vinden waar ik niet naar op zoek was?’ Ja, ik wil ook wel vinden waar ik niet naar op zoek was, komende vrijdagavond in de stad mag zij zomaar voor mij staan, maar als zelfstandige mijn geld verdienen, dat is wel een stevig niet echt onderhandelbaar onderdeel van de plannen.
Kun jij een concreet voorbeeld noemen van dat je iets vindt wat je niet zocht? En waar ik erg benieuwd naar ben: heb jij voor de komende maanden of misschien jaren duidelijke ambities en heb je ook een idee hoe je dat gaat bereiken. Of ben jij een van die zzp’ers die ‘nooit ook iets aan marketing doet’ en dan toch prima verdiend en nauwelijks zorgen heeft. Daar word ik altijd agressief van!
Goede groet, Johan (gras gaat niet harder groeien door er aan te trekken, die tatoeage overweeg ik te laten zetten, als reminder. Wat is een goede plek? Mijn rug? En wat is jouw favoriete quote?)
Ha Johan,
Het is maar goed dat dit een briefwisseling is, want ik heb niet zoveel met agressie 😉 Ik ben inderdaad zo’n ZZP’er die nooit iets aan marketing doet. Ik heb al 24 jaar de luxe om opdrachten te kunnen afwijzen. En dat, zonder ooit een ondernemersplan te maken, doelen te stellen of een bedrijfsnaam te verzinnen. Ik stond de eerste jaren niet eens ingeschreven bij de KvK, heb dat pas gedaan toen ze daar begonnen te dreigen dat ik een ‘economisch delict’ zou plegen
En dat is gelijk het concrete voorbeeld waar je naar vraagt. Ik heb iets gevonden wat ik nooit zocht. Ze noemen dat met een sjiek woord serendipiteit. Voor mij is dat zo’n beetje mijn levensenergie: het leukste aan Parijs is toch niet de Eiffeltoren? Natuurlijk ga je daar kijken, maar de mooiste dingen in het leven zijn de dingen die je vindt zonder ernaar te zoeken. Althans, dat vind ik dan hè.
En zo werkt het voor mij als ondernemer ook. Ik had nooit gedacht boeken te gaan schrijven, totdat een uitgever me ervoor benaderde. Ik had nooit gedacht gitaar te spelen in het oudste café van Antwerpen, totdat ik tegen een bordje aanliep met ‘muzikanten gezocht’.
Omgekeerd werkt het soms ook zo: ik heb vroeger vrienden gehad van wie ik dacht dat ik ze mijn hele leven zou houden. In werkelijkheid hebben we nooit meer contact. Maar ook omgekeerd: ik heb nu geweldige vrienden, sommige al bijna dertig jaar, waar ik dat dertig jaar terug niet had gedacht. Het lijkt me eerlijk gezegd heel vermoeiend om steeds doelen te stellen en die na te jagen. Maar dat wil uiteraard niet zeggen dat jij dat niet moet doen: whatever makes you happy.
Maar ik heb dus voor de komende maanden of misschien jaren geen duidelijke ambities en heb ook geen idee hoe ik dat ga bereiken. De kans dat ik overigens een tattoo laat zetten, acht ik daarbij wel minimaal. Ik zou jou dan ook sterk adviseren om hem vooral nergens te zetten. Je weet immers nooit of iemand over tien jaar gras heeft uitgevonden dat je zo uit de grond trekt.
Het wil overigens niet zeggen dat ik geen zorgen heb. Ik heb grote zorgen dat mensen valse hoop krijgen aangepraat van al die goeroes, KvK’s en ondernemersclubjes dat iedereen ondernemer kan worden. Dat het kan, als je maar wilt. Met de juiste mindset. Als je maar genoeg blijft proberen. En zo steken mensen zich in de schulden, praten ze zichzelf complexen aan en hobbelen ze van tegenslag naar tegenslag. Dat kan toch niet de bedoeling zijn van het leven? Dat is zelfkastijding.
Natuurlijk wil ik ook wel eens iets, en soms lukt dat, en soms mislukt dat. Maar als het steeds maar niet lukt, waarom zou je dan in vredesnaam maar door blijven gaan? Omdat opgeven geen optie is? Ik moet dan altijd denken aan de mislukte auditie van Mustafa uit Heemskerk . Die jongen dacht geweldig te kunnen zingen, maar had beter kunnen opgeven. Dat geldt ook voor het gemiddelde ICT-project bij de overheid, die rommelfietsen van Van Moof en Google Glass. In Amerika kun je zelfs naar een soort museum vol mislukte producten. Allemaal bedacht door mensen die niet wilden opgeven. Nee, doe mij maar de relativering. We doen allemaal maar wat. En de ene slaagt, en de ander mislukt. En wie claimt dat dat succes allemaal het resultaat is van hard werken, heeft een enorm bord voor zijn hoofd. Mogaladi, een meisje van 12 uit Botswana, die werkt pas hard. Zeven dagen per week. In een goudmijn, onder erbarmelijke omstandigheden. Haar leven is geen succes. Maar met harder werken komt ze niet uit die vreselijke situatie. Daar helpt geen mindsetgoeroe, maar een fatsoenlijke democratie met deugdelijke wetten: uit cijfers weten we dat mensen in democratische landen rijker, gelukkiger en gezonder zijn. Een democratie is evidence based een beter idee dan een dictatuur.
Of persoonlijke webteksten tot meer klanten leiden, is helemaal niet evidence based, zoals jij zelf ook zegt. Wat we wel weten, is dat het naar omzet gemeten grootste bedrijf van Nederland, een hele saaie website heeft. En jij weet uit je hoofd niet eens hoe dat bedrijf heet. Ik ook niet, voordat ik het zojuist opzocht: Vitol.
Hou moed Johan, en blijf lachen. Je bent een goudeerlijke, leuke vent met leuke initiatieven.
Ik wens je alle goeds!
Groetjes, Richard
PS. Mijn favoriete citaat komt van wijlen Gerrit Poels, de onvolprezen broodpater uit Tilburg: ‘Ik ben consequent inconsequent’.
Richard,
Dank. Ik heb inderdaad natuurlijk ook vaak meegemaakt dat er zomaar iets op mijn pad kwam, bijvoorbeeld een training in het schrijven van blogs: ineens kwam die mail binnen, hoppa: 1500 euro. Dat was dan wel doorverwezen door iemand die in blogs en video’s had gezien dat ik iets doe met een humorvolle stijl, maar wanneer de dingen dan vallen is altijd onverwacht.
Hoe dan ook. Iemand schreef in een boek, het was de door ons zo gewaardeerde Oliver Burkeman, dat als je terugkijkt op je leven dat grote dingen inderdaad min of meer bij toeval ontstaan. Als ik kijk naar twee grote vriendschappen, dan ja, kwam ik die mensen gewoon tegen. Ik heb veel opgetreden als cabaretier en daar ontmoette ik iemand die nu een goede vriendin is. Ik was op zoek naar het geven van een goede show, toevallig had ik haar humor en zo gaat dat dan.
Veel dank tot slot voor je advies in zake de tatoeage. Ik zet een andere tatoeage: de zin van Freek De Jonge. ‘Het meeste overkomt je, het minste is bedacht.’ Is er in Tilburg een goede tattookoning? Laten we samen gaan.
Lees ook dit stuk dat ik schreef naar aanleiding van de Succesillusie.
Hi, ik ben schrijver en performer en schrijf over het ongemakkelijke feest dat leven heet. Laten we ietsje realistischer doen, misschien dat dat helpt. Dat dat ontspant. Ik schrijf over ongemakkelijke situaties in het vinden van liefde, succes en vriendschap. Lezen? Meld je hieronder aan!
No comment yet, add your voice below!